Nhiều người làm vườn lưu ý rằng sau Tết, cây mai đang ở thời kỳ yếu nhất vì đất không còn tơi xốp và giàu dinh dưỡng như trước. Vì vậy, họ cần đặc biệt chú ý đến việc nuôi dưỡng cây để đảm bảo chúng hồi phục và phát triển mạnh cho mùa Tết tiếp theo.
Ông Lê Văn Ty, Giám đốc Hợp tác xã mai vàng ở bến tre (xã Bình Hòa Phước, huyện Long Hồ), cho biết nhờ chăm sóc đúng cách, cây mai đã nở hoa đúng thời điểm với rất nhiều hoa. Để đảm bảo mai nở đúng thời điểm cho Tết năm sau, nhiều người trồng mai trong hợp tác xã tập trung vào việc chăm sóc cây. Để tái tạo sau Tết, việc bón phân, phun thuốc trừ sâu và tưới nước là cần thiết.
Theo ông Ty, sau khi nở hoa, cây mất nhiều năng lượng vì chất dinh dưỡng đã được chuyển hướng để hỗ trợ cho hoa. Do đó, ngay sau Tết, cần loại bỏ mọi chồi, hoa, và trái còn sót lại càng sớm càng tốt để tránh làm cây cạn kiệt tài nguyên.
Ngoài ra, người làm vườn cần tỉa cành để giảm số lượng phần cây cần duy trì, giúp cây tập trung vào việc lấy lại sức mạnh sau khi ra hoa. Tỉa cành cũng giúp định hình tán cây theo thẩm mỹ mong muốn.
Có ba loại cây mai chính được sử dụng trong dịp Tết: cây mai trồng chậu đặt trong nhà, cây mai trồng chậu đặt ngoài trời, và cây mai trồng dưới đất. Mỗi loại yêu cầu phương pháp chăm sóc riêng.
Với phôi mai vàng giá rẻ trồng chậu đặt trong nhà, điều kiện sống hạn chế thường khiến cây bị yếu đi đáng kể, cần sự chăm sóc và nuôi dưỡng cẩn thận. Cây nên được đưa ra ngoài càng sớm càng tốt và đặt ở nơi có bóng râm để tránh cháy lá do ánh nắng trực tiếp. Tất cả các hoa, dù đã nở hay chưa, cần được loại bỏ để tiết kiệm năng lượng.
Với cây mai trồng chậu đặt ngoài trời hoặc cây mai trồng dưới đất, vốn không mất nhiều năng lượng, nỗ lực tái tạo không cần quá mạnh như cây trong nhà. Tuy nhiên, chúng vẫn cần loại bỏ tất cả hoa sau Tết.
Khoảng tháng 2 đến tháng 3, khi lá đã dày và chín, là thời điểm thay đất và xơ dừa trong chậu. Nếu cần thay chậu hoặc đổi đất, cần làm khi lá đã chín, vì thay khi lá còn non có thể gây gãy rễ, dẫn đến cây chết.
Nếu đất bị nén chặt, cần được thay thế để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây. Khoảng mùng 5 tháng 5 âm lịch, có thể tỉa lá để cho cây ra lá mới. Từ tháng 7 đến tháng 8, khi vào mùa mưa, cần giảm tưới nước để tránh hình thành nụ sớm, đảm bảo cây phát triển tốt cho mùa Tết.
Cây mai dễ bị tổn thương bởi nhiều loại sâu bệnh, như rầy, gây hại cho lá non, làm lá cong và cháy. Nhện đỏ gây hại cho lá từ giai đoạn trung gian trở đi, dẫn đến mất dinh dưỡng và lá bị nâu, ảnh hưởng đến quang hợp. Sâu ăn lá phổ biến khi lá còn non, gây ra lỗ thủng và giảm diện tích quang hợp, làm cây phát triển chậm. Nấm hồng gây chết cành, và bệnh đốm đồng cũng có thể gây vấn đề. Vì vậy, cần kiểm tra thường xuyên và phát hiện sớm để kiểm soát dịch hại kịp thời.
Tạo ra hình ảnh hoa mai vàng đẹp nhất đẹp với nhiều hoa nở đúng dịp Tết không phải là việc dễ dàng. Ở Hợp tác xã Mai Vàng Phước Định, có các dịch vụ chăm sóc cây mai sau Tết để đáp ứng nhu cầu này.
Ông Tiêu Hùng Minh từ Hợp tác xã Mai Vàng Phước Định (huyện Long Hồ) cho biết rằng trong nhiều năm qua, sau Tết, những người trưng bày mai thường gửi chúng lại cho các người làm vườn có kinh nghiệm để chăm sóc và bảo trì. Gần đến Tết, sau khi cây đã được tỉa lá, chủ sở hữu đến nhận lại cây. Chi phí chăm sóc phụ thuộc vào giá trị của mỗi cây.
Tuy nhiên, năm nay, chi phí lao động, phân bón, và thuốc trừ sâu đã tăng 4 đến 5 lần, dẫn đến ít người gửi cây để chăm sóc hơn so với những năm trước.
Những người trồng mai hiểu rằng cây mai rất nhạy cảm với độ mặn. Vì vậy, khi có cảnh báo về độ mặn, họ phải cẩn thận và liên tục kiểm tra mức độ mặn để tránh gây hại cho cây mai.
Ông Tiêu Hùng Minh nói: "Nghe nói nước mặn đã xuất hiện, các người làm vườn ở đây lo lắng và đã có các biện pháp phòng ngừa. Mỗi nhà đều trang bị máy đo độ mặn, và thông tin về độ mặn được cập nhật hàng ngày. Không ai bơm nước trực tiếp từ sông hoặc kênh mà không kiểm tra độ mặn để đảm bảo an toàn cho cây mai."
Nhiều người trồng mai tin rằng việc chăm sóc cây mai sau Tết đòi hỏi sự tỉ mỉ và tận tâm. Để có cây mai nở đúng thời điểm, không chỉ cần các phương pháp kỹ thuật đúng mà còn cần sự chạm tay và trái tim của những người trồng.